O Stefanie Flukowskim (1902 – 1972) pisaliśmy i mówiliśmy wiele razy. Trudno zliczyć ile było spotkań wieczornic z nim, a potem jemu poświęconych. Często wspominam piękny, poetycki spektakl „Wiatraków” zatytułowany „Musimy dobyć wzajemność jaskółek” czy spotkanie w TMB z Cecylią Judek – kustoszem zbiorów Stefana Flukowskiego w Książnicy Pomorskiej. Te zbiory były i miały pozostać u nas (tak sobie życzył poeta), ale szansa została zaprzepaszczona. Tę historię pewnie znacie, ale pokuszę się o przypomnienie samego pisarza w 40-stą rocznicę jego śmierci.

Stefan Flukowski – poeta, prozaik, tłumacz, dramatopisarz. Współredaktor „Kwadrygi”, „Drogi”, „Pionu”, „Tygodnika ilustrowanego”. Jeden z pierwszych, najważniejszych przedstawicieli surrealizmu w Polsce. W czasie wojny jeniec oflagu Arnswalde, potem do 1945 r. Woldenbergu. Po wojnie kierownik literacki Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Zaprzyjaźniony miedzy innymi z Xsawerym Dunikowskim i Stanisławem Ignacym Witkiewiczem. Jego wydane tomiki poetyckie: „Słońce w kieracie”, „Dębem rosnę”, „Rzeka gwiazdy”, „Po statycznej słońca”, „Oko byka”. Proza utrzymana w poetyckim klimacie: „Pada deszcz”, „Urlop bosmanmata Jana Kłębucha”, „Płomień róży”. Dramaty: „Odys u Feaków”, „Horyzont Afrodyty”, „Oranżeria”. Tłumaczył też poezję francuską. Odznaczony m. in. Krzyżem Komandorskim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Dlaczego dla pisarza z Warszawy Barlinek był ważny; dlaczego tu przyjeżdżał, rezydował i pisał? Kiedy wraz z innymi jeńcami oflagu w Dobiegniewie pędzony był w nieznane, tutaj w Barlinku przeżył moment wyzwolenia. Wracał więc, bo interesował go los ludzi i odradzającego się miasta. Bywał tu od zakończenia wojny do śmierci w 1972 r. Był członkiem Towarzystwa Miłośników Barlinka. 8 maja minęło 40 lat od jego nagłej śmierci w czasie podpisywania książek w Świnoujściu. Jego imieniem nazwano tam bibliotekę miejską i pielęgnuje się pamięć o nim. U nas została jedynie ulica Stefana Flukowskiego. Gorzej z pamięcią wiedzą na temat wielkiego intelektualisty, wartości jego utworów i człowieczeństwa, chociaż to właśnie Barlinek był dla niego miejscem ważnym, gdzie zawierał przyjaźnie, tworzył i przysyłał listy, gdzie dzięki niemu przyjeżdżały sławy ze świata literatury i sztuki. Pamięta o nim Szczecin, Świnoujście i inne miasta, organizując sesje naukowe, wykłady i wspominkowe wieczornice.

...To wówczas dowiedziałem się, że ten znany literat był w moim mieście wcześniej niż ja, pamięta o nim i pragnie je odwiedzić...

...W pierwszym do mnie liście z dnia 18 kwietnia 1966r. jako przewodniczącego Prezydium MRN w Barlinku i prezesa miejscowego oddziału Myśliborskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, Stefan Flukowski, odpowiadając na nasze zaproszenie Go do Barlinka – pisał m.in., ”...Jestem bardzo zobowiązany za tak serdeczne i hojne zaproszenie do Was, do Waszego pięknego zakątka /bo takie wrażenie zachowałem z czasów ewakuacji, styczeń 1945r/...” Później, kiedy się już znaliśmy, Pan Stefan opowiadał mi w zamyśleniu, jak to oni, "Woldenberczycy", wycieńczeni i zmęczeni szli przez płonący Barlinek, a następnie jak przyszło im jeszcze stanąć z bronią w ręku do walki hitlerowskim oddziałem wojskowym w pobliskiej wsi - Dziedzice...

...Po raz pierwszy, już do polskiego Barlinka, Poeta przybył w maju 1966r. Przyjechał wieczorem i od razu wziął udział w zorganizowanym przez nasze Towarzystwo spotkaniu, które się odbyło we wspomnianym już internacie szkolnym. Serdecznie się cieszył, że jest w Barlinku i było wyraźnie widać, że głęboko to przeżywa. Po spotkaniu, tego samego wieczoru musiał odjechać do Szczecina bo na drugi dzień czekała Go tam praca. Żegnając się z nami obiecał jednak, że wróci tu niebawem i to na dłuższy czas. Istotnie, Stefan Flukowski przyjechał do Barlinka dokładnie 22 lipca 1967r., tym razem na jedenaście dni. Przybył w prosto z pociągu i czekał u mnie w mieszkaniu na mój powrót z miasta. Ten ciągle pochłonięty pracą Człowiek, zrezygnował z kwatery w miejscowym Ośrodku Wypoczynkowo-Przywodnym, którą Mu przygotowaliśmy. Przyjął pokój w mieszkaniu prywatnym, bodaj w najruchliwszym punkcie miasta w budynku przy ul.1 Maja nr 28...

...Byłem zaskoczony "wypoczynkiem" Pisarza w Barlinku. Wyraźnie bezczynność była Mu obca. Pisał swoje nowe i wielkie dzieło – tym razem o Juliuszu Słowackim. Bardzo pragnął także jak najwięcej opowiedzieć miejscowemu społeczeństwu o naszej wielkiej rodaczce - Marii Curie Skłodowskiej. Słuchałem opowiadania Poety na ten temat w czasie Jego spotkania z załogą miejscowych zakładów drzewnych. Zgromadzeni robotnicy z hali produkcyjnej - głównie kobiety z działu meblarskiego - wprost przy warsztatach, w kombinezonach i fartuchach roboczych, nie uronili chyba ani jednego słowa Mówcy. Słuchali w skupieniu i powadze. Można było z łatwością odczuć, że między Mówcą a słuchaczami zadzierżgnęła się więź; wzajemnie się zrozumieli i darzyli sympatią. Nawet kiedy już skończył swoje opowiadanie, to jeszcze przez chwilę nikt się z miejsca nie ruszył...