W naszym mieście są tylko trzy miejsca upamiętniające zasłużonych mieszkańców Barlinka. Najmłodszym (z nazwy) jest plac umiejscowiony przy zbiegu ulic Leśnej, Bocznej i Szpitalnej. Od 28 września 2016 r., to mini rondo, nosi imię „Jana Szwarackiego i Chóru Halka”.

REKLAMA

Niedaleko (ul. Leśna 1) znajduje się Europejskie Centrum Spotkań, które rozbrzmiewa muzyką i to nie tylko chóralną. Ostatnimi czasy jednak nie rozbrzmiewa, niestety. Pandemia wciąż skutecznie krzyżuje plany i  uniemożliwia wspólne spędzanie czasu na próbach i koncertach.

O upamiętnienie Jana Szwarackiego, założyciela w 1947 roku koła śpiewaczego, a zarazem pierwszego kierownika artystycznego oraz dyrygenta, który prowadził zespół do roku 1967, do Rady Miejskiej wnioskował Ireneusz Zagata. Uchwałę Nr XXIV/274/2016 w tej sprawie Rada Miejska w Barlinku podjęła na sesji 30 czerwca 2016 r. W trakcie tej sesji sylwetkę głównego bohatera i historię powstania „Halki” przybliżył prowadzący chór Ireneusz Zagata oraz jeden z chórzystów pierwszego zespołu, niestety nieżyjący już Mieczysław Szczyglewski. Natomiast podczas uroczystości w plenerze (28.09.2016 r.), treść tejże uchwały odczytał Przewodniczący RM Mariusz Maciejewski. Symbolicznego nadania imienia placowi wyrażonego przez (odsłonięcie tablicy) przecięcie wstęgi dokonali: mieszkająca w Barlinku córka, Jolanta Szwaracka-Deszcz oraz Burmistrz Barlinka Dariusz Zieliński i dyrygent Ireneusz Zagata. Sama tablica (sztuk 2) umieszczona została na słupie znajdującej się tam „od zawsze” latarni. W spotkaniu uczestniczyli byli i obecni chórzyści, mieszkańcy miasta oraz Radni Rady Miejskiej.

Barlinecki zespół (Koło śpiewackie), jest najstarszym na Pomorzu Zachodnim zespołem śpiewaczym osób dorosłych, założonym po wojnie i działającym nadal. Jego nazwa wywodzi się od imienia tytułowej bohaterki opery Stanisława Moniuszki „Halka”. Koło działa z przerwami, z których ostatnia, najdłuższa trwała ponad dwadzieścia lat. Wznowienia działalności zespołu podjął się w 1997 r. absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu mgr sztuki Ireneusz Zagata, przy współpracy Ryszarda Bernackiego grającego na akordeonie. W lutym 1997 r. w sali Ośrodka Pomocy Społecznej przy ul. Strzeleckiej 29, odbyło się zebranie organizacyjne, a następnie zaczęły się próby. Na początku w zespole było dziewięć wokalistek i dwóch muzyków. Zespół publicznie pierwszy raz zaprezentował się w kwietniu 1997 r. w sali widowiskowej BOK Panorama na Artystycznym Spotkaniu Twórców Amatorów.

Tak o początkach „nowego” zespołu w wywiadzie pt. „Ze śpiewem przez życie„ dla Echa Barlinka (red. Urszula Berlińska) w sierpniu 1997 r. mówił Ireneusz Zagata:

W krótkim czasie, bo już 9 stycznia 1998 r. miała miejsce w Sali Ośrodka Pomocy Społecznej przy ul. Strzeleckiej 29, uroczystość oficjalnego nadania chórowi imienia „Halka”. Tak o tym wydarzeniu w artykule „Cześć pieśni” w lutowym Echu Barlinka z 1998 roku pisał Władysław Kmiecik:

Podczas tej uroczystości starsze pokolenie chórzystów w osobach Walenty Melerowicz oraz Irena i Mieczysław Szczyglewscy przekazali sztandar „młodzieży”, by godnie i chętnie uczestniczyli w działaniach chóru w latach następnych. 

Jan Szwaracki urodził się 29 grudnia 1916 r. w Szwarcenowie, koło Iławy. W latach 1934-1936 był słuchaczem Szkoły Muzyki Kościelnej w Pelplinie. Po jej ukończeniu do 1939 r. był organistą w Krotoszynie. W początkach wojny walczył w Armii Pomorze w bitwie nad Bzurą. Dostał się do niemieckiej niewoli. Podczas wojny pracował m. in. w firmie budowlanej w Kwidzynie. Następnie w 1945 r. został przeniesiony do Grudziądza. Tam po wojnie, zgłosił się do organizowanego przez Fabrykę Maszyn Rolniczych Unia zespołu, mającego za zadanie uruchomienie na Ziemiach Zachodnich Fabryki Pługów w Berlinku. 13 maja 1946 wraz z innymi ochotnikami, wyruszył do tego miasta i rozpoczął pracę w Fabryce Pługów. Pracował w zakładzie do 1949 r. Następnie pracował w zespole PGR Płotno, w Betoniarni w Barlinku, a od 1965 roku do przejścia na emeryturę w 1978 roku w Stargardzkim Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego – Fabryce Domów (ul. Szpitalna 4) w Barlinku. Zmarł 15 lutego 1984 r. Całe swoje powojenne życie związał z Barlinkiem. W tym czasie prowadził aktywne życie zawodowe i kulturalne w mieście. Szczególnie bliskie jego sercu było działanie na niwie kultury, za które został uhonorowany wieloma nagrodami i wyróżnieniami. To była pasja do muzyki, do śpiewu, którą przekazywał innym. To dzięki tej pasji został zapamiętany w Barlinku i to dzięki tej pasji ten niewielki plac nosi jego imię. W naszym muzeum jest gablota, w której umieszczone zostały pamiątki związane z Janem Szwarackim. Są także różne dokumenty, archiwalia.

Jan Szwaracki - zdjęcie ze zbiorów Muzeum w Barlinku

W muzeum jest sztandar – pamiątka po tym pierwszym  zespole śpiewaczym. Sztandar bywa czasami prezentowany podczas występów chóru i wówczas można go zobaczyć w całej okazałości. Niestety bardzo rzadko. Tak w tekście „Historia pewnego sztandaru” Romana Kaszczyc w kwietniowym Echu Barlinka z 1998 roku pisze:

14 czerwca 2019 r. w sali widowiskowej Barlineckiego Ośrodka Kultury Panorama, odbył się wyjątkowy koncert. Wydarzenie zostało zorganizowane dla uczczenia dwusetnej rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki. Podczas tej uroczystości do historycznego sztandaru chóru „Halka” – jego drzewca, wbite zostały nowe pamiątkowe gwoździe. Upamiętniają one teraz prócz fundatorów i „rodziców chrzestnych” sztandaru, osoby które prowadziły pierwszy zespół śpiewaczy i prowadzą współczesny chór „Halka”. Obecnie zespołem opiekują się: Dorota Kowalska oraz Joanna Solińska.

Informacje pochodzą z publikacji „Historia zakładu z Doliny Płoni Pionierzy” wydanej w 2016 r. Autorzy: Ewa Dzierbunowicz i Stanisław Rewers., Echa Barlinka z  1997 r., 1998  r. 2006  r. i 2016 r., opracowania „Chór Halka 1947-1972, 1997-2007” autorstwa Romany Kaszczyc, Muzeum w Barlinku i stron internetowych.

Grzegorz Przybylski

Dodaj komentarz