Zachowek

Czym jest zachowek?
Zachowek to uprawnienie przysługujące najbliższym członkom rodziny zmarłego do domagania się zapłaty określonej kwoty od spadkobiercy dziedziczącego majątek zmarłego na podstawie testamentu. Zachowek ma zatem na celu zabezpieczenie osób uprawnionych do dziedziczenia na mocy ustawy w przypadku zapisania przez spadkodawcę całego majątku na osobę obcą lub tylko na jedną osobę bliską.

Kto może domagać się zachowku?
Jak wyżej wspomniałam, jedynie członkowie najbliższej rodziny mogą domagać się zachowku. Ale kto dokładnie zalicza się do tej grupy? Uprawnieni do zachowku są zstępni (czyli dzieci, wnuki i prawnuki), małżonek i rodzice zmarłego. Zatem jest to grupa osób, która faktycznie dziedziczyłaby po zmarłym z mocy ustawy, gdyby nie zostawił on testamentu. Nie są natomiast uprawnieni do zachowku: rodzeństwo spadkodawcy, zstępni rodzeństwa oraz małżonek, jeżeli zmarły przed śmiercią wystąpił o rozwód z wyłącznej winy małżonka, a powództwo to było zasadne.

REKLAMA

Ile wynosi zachowek?
Osoba uprawniona może starać się o zachowek w wysokości połowy wartości udziału spadkowego, który przysługiwałby jej w przypadku dziedziczenia ustawowego. Jednakże jeżeli osoba uprawniona jest małoletnia lub trwale niezdolna do pracy do wartość zachowku wynosi ¾ wartości udziału spadkowego.

Jak ubiegać się o zachowek?
W pierwszej kolejności należy wyliczyć nominalną wartość masy spadkowej uwzględniając również darowizny poczynione przez spadkodawcę na rzecz spadkobierców i osób uprawnionych do zachowku. Do spadku dolicza się darowizny poczynione przez spadkodawcę, z wyłączeniem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych, dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty licząc wstecz od otwarcia spadku oraz darowizn poczynionych na rzecz osób nie będących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku. Nie dolicza się do spadku również darowizn uczynionych w czasie, gdy spadkodawca nie miał zstępnych. A w przypadku małżonka spadkodawcy, przy wyliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem małżeństwa. Kiedy mamy już wyliczoną wartość masy spadkowej, ustalamy udział spadkowy, który by przypadał starającemu się o zachowek w przypadku dziedziczenia ustawowego. Co ważne, przy wyliczaniu tego udziału bierze się pod uwagę wszystkich spadkobierców ustawowych, także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili.

Kiedy udział spadkowy został wyliczony, uprawniony musi wystosować do spadkobiercy testamentowego pismo wzywające go do dobrowolnej zapłaty kwoty zachowku. Jeżeli taka droga nie zakończy sprawy, wówczas pozostaje zainicjowanie postępowania sądowego.

W pozwie o zachowek należy wnieść o zasądzenie na rzecz powoda określonej kwoty (należy wskazać kwotę zachowku) tytułem należnego zachowku z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. W uzasadnieniu należy wskazać wszelkie okoliczności dziedziczenia, powołując się przy tym na orzeczenie spadkowe. Nadto w uzasadnieniu powinno się przedstawić wyliczenie, z którego wynika żądana kwota zachowku. Od pozwu należy także uiścić opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu (zaokrąglonej do pełnego złotego wysokości żądania pozwu).
Rozważając możliwość wystąpienia do spadkobiercy testamentowego z wnioskiem o wypłacenie zachowku, należy pamiętać, że roszczenia o zachowek ulegają przedawnieniu po 3 latach od dnia ogłoszenia testamentu.

Radca prawny
Karolina Olechnowicz
tel. 691 120 267
www.pro-iustitia.pl
Filia w Barlinku - ul. Sądowa 8 (po wcześniejszym umówieniu wizyty)

Dodaj komentarz