Żołnierze Wyklęci

Dlatego też w dniach 21-22 marca zorganizowano wyjście do kina Panorama na film Janusza Zalewskiego „Historia Roja” oraz pojawiła się u nas wystawa „Wyklęci do Szkół”, a wraz z nią prelegenci, którzy we wtorek, czyli 22 marca, spotkali się naszymi uczniami w świetlicy szkolnej. Organizatorem wyjścia do kina był SU oraz profesor Andrzej Rudnicki, zaś wystawę i lekcję zorganizował profesor polonista Krzysztof Komorowski.

Film „Historia Roja” długo czekał na swoja premierę. Kilka lat temu odbywały się pokazy wersji bez montażu i zbierano pieniądze na dokończenie filmu. Wówczas nie myślałem, że ta akcja zakończy się powodzeniem, mało, że uczniowie mojej szkoły będą mogli ten film zobaczyć. Film Janusza Zalewskiego opowiada historię Mieczysława Dziemiszkiewicza, żołnierza NSZ a później Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, który po roku 1945, a zwłaszcza po śmierci brata Romana (Pogody), podjął heroiczną walkę z władzą komunistyczną, jak się wkrótce okazało o własną, godną śmierć.

Film w sposób dość brutalny, nie brak tu bowiem scen przemocy i śmierci, ukazuje tzw. „świt pokoju” – lata powojenne. Dziś historycy, analizując liczbę żołnierzy wyklętych i skalę działań, coraz częściej mówią  o kolejnym powstaniu narodowym. Wracając jednak do filmu, daje się zauważyć, że nie brak tam mocnych dyskusji politycznych i słów tzw. nieparlamentarnych. Nie brak i scen heroicznych, i tych, w których widzimy jak fałszywy i nieludzki był system komunistyczny, jak z ludzi wychodzi zło. Inspirowane, jak mówi sam Rój, „szatańską ideologią”. Zabrakło mi natomiast sceny, w której poznajemy genezę pseudonimu bohatera. W wersji próbnej filmu była scena jeszcze z czasów okupacji niemieckiej, gdy złapany w lesie kilkunastoletni Mietek, zaczyna się modlić, wówczas rój pszczół wybawia go z opresji. Pojawiają się natomiast sceny wizyjne i trudne do jednoznacznego zinterpretowania. Niczym widziadła z „Wesela” lub duchy z „Dziadów” nękają bohatera wyrzuty sumienia i wątpliwości. Padają wówczas ważne pytania o sens walki, przeciwstawiania się komunistom.

REKLAMA

Film ma również pewien wymiar metafizyczny i podejmuje wyraźną polemikę z „Popiołem i diamentem” A. Wajdy. Tam również była scena toastu za poległych przyjaciół, jednak Rój nie ginie na śmietniku, ginie w walce, zdradzony przez narzeczoną.  Ale pojawi się również wizja nieśmiertelności bohatera, który wraz z Mazurem jedzie na skraj lasu… Wyrusza w przyszłość, bo tam będą ludzie, którzy cenią pamięć o bohaterach. I jeszcze jedna aluzja kulturowa. W „Iliadzie” Homera ciało Hektora zostało poniżone przez Achillesa, tu również dawny kolega z lasu, a później ubek, czyni to z zabitym Rojem. Dziś jednak wyżej oceniamy zarówno Hektora, jak i postawę Roja. Kto inny wylądował na śmietniku historii.

By ułatwić młodzieży lepszy odbiór tego filmu i zrozumienie niełatwej historii początków PRL-u, zorganizowaliśmy również wystawę i prelekcje. Dzięki akcji, którą prowadzi Fundacja Dobrych Mediów w porozumieniu z Katolickim Stowarzyszeniem „Civitas Christiana" Oddział Okręgowy w Szczecinie oraz pod patronatem Okręgu Szczecin Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, odbyły się spotkania z panem Bartłomiejem Ilcewiczem i Tedem Juchniewiczem. Nasi goście, ubrani w mundury z epoki imitujące stroje żołnierzy wyklętych z NSZ, w tym ze słynnej Brygady Świętokrzyskiej, przeprowadzili lekcję, na której w dużym skrócie wyjaśnili genezę i losy Żołnierzy Wyklętych. Rozdali ok. 100 folderów o żołnierzach narodowego podziemia niepodległościowego, smycze oraz zeszyty. Zaprezentowano m.in. krótki film o Narodowych Siłach Zbrojnych, który został stworzony na 70-lecie powstania tej formacji. Była mowa o podziemiu narodowym. Wspomniano  także o Żołnierzach Wyklętych walczących na Pomorzu Zachodnim, m.in. o żołnierzach 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, Bojowego Oddziału Armii. Ponadto uczniowie mogli obejrzeć  wystawę kilkunastu postaci związanych z narodowym podziemiem niepodległościowym, m.in. Romualda Rajsa „Burego", Władysława Kołacińskiego „Żbika", Kazimierza Żebrowskiego „Bąka", Antoniego Żubryda „Zucha", Lecha Karola Neymana „Butryma", Adama Doboszyńskiego i innych.

Kolejnym ważnym akcentem był Konkurs wiedzy o Żołnierzach Wyklętych, zorganizowany przez pana Andrzeja Rudnickiego. Laureatami konkursu zostali:
1. Mateusz Szklarz z kl. III LO A
2. Dominika Kamińska z kl. III LO C
3. Jakub Kubejko z kl. III LO A
4. Jonatan Czapla z kl. I Ti
5. Piotr Bartoszewicz z kl. II LO A

Nagrody, których fundatorem jest Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christian oddział w Barlinku, zostaną wręczone wkrótce na apelu szkolnym.

Krak

Fot. Anna Rutkowska

Dodaj komentarz