Entomologiczne perełki

Dnia 18 sierpnia 2016 r. wykonując czyszczenie późne w dwóch „gniazdach” dębowych na terenie leśnictwa Krzynka (dawne Okno), ok. 2,5 km od miejscowości Krzynka, natrafiłem na żywy okaz pachnicy dębowej. Na to spotkanie czekałem aż 12 lat! Po raz pierwszy spotkałem się z tym chrząszczem w sierpniu 2004 r. w leśnictwie Okno. Było to pierwsze stwierdzenie pachnicy dębowej na terenie Nadleśnictwa Barlinek! Niestety nie miałem aparatu i w moją obserwacje nie uwierzono.

REKLAMA

Pachnica to duży (ok. 4cm długości) żuk ubarwienia ciemnobrunatnego z lekkim ciemnozielonym połyskiem. Ciekawą cechą tego chrząszcza jest to, iż w czasie rui, wydziela charakterystyczną woń – stąd jego nazwa, pachnica. Zapach jest dość silny, przypominający dojrzałe owoce moreli z lekką nutą piżma. Pędraki tego gatunku przez okres trzech lat powiększają rozmiary ciała dziesięciokrotnie. Larwy żerują w próchniejących, wewnętrznych ściankach dziupli lub w warstwie murszu na jej dnie.

Foto: Piotr Adamiok 

W ostatnim roku rozwoju, larwy tworzą tzw. „kokolity” - komory poczwarkowe, w których zimują. Warunkiem niezbędnym do rozwoju pachnicy jest obecność starych, dziuplowatych drzew! Nadleśnictwo Barlinek na terenie leśnictwa Okno posiada 539 „okazów” dęba bezszypułkowego, mających ponad 450 lat! Jest to druga pod względem wieku populacja dęba bezszypułkowego w Polsce a czwarta w Europie. Najstarsze dęby rosną w rezerwacie Radęcin (Drawieński Park Narodowy) i mają 475 lat. W roku 2008 przeprowadzone na terenie naszego Nadleśnictwa przez dr inż. Romana Wąsale z AR w Poznaniu badania wykazały, iż stanowiska próchnicy występują w leśnictwie: Okno, Moczkowo, Śródborów oraz Moczydło. Jednym słowem w pachnicach jesteśmy „mocni” jako Nadleśnictwo.

Z drugim chrząszczem, kwietnicą okazałą, miałem ciekawą przygodę. Żywego żuka znalazłem 19. listopada 2015r. nad Jeziorem Barlineckim na tzw. „zrębie”. Ponieważ był listopad a kwietnica nie miała już schronienia, postanowiłem zabrać ją do Barlinka. „Hibernowała” całą zimę w 20 litrowym wiadrze zaopatrzonym w próchnicę z 140-letniego buka. Chrząszcz przezimował! 20 maja 2016r. wypuściłem ją na wolność w miejscu znalezienia, o czym poinformowałem entomologa dr inż. Romana Wasale z Poznania. Bardzo się ucieszył.

Kwietnica to jeden z najpiękniejszych żuków w Polsce. Ten ok. 3cm długości chrząszcz, jest koloru zielonkowatego, mieniącego się pomarańczowo-złocistym nalotem. Mógłby służyć Paniom jako broszka dekoracyjna w ich pięknych sukniach. Jest ona podobnie jak pachnica, próchnojadem. Larwy rozwijają się w dziuplach starych ok. 200 – letnich buków oraz dębów. Dorosłe osobniki odżywiają się sokiem wyciekającym z pni drzew. Są dobrymi lotnikami w przeciwieństwie do pachnicy, która przelatuje odległość ok. 500 metrów.

Foto: Piotr Adamiok 

W naszym nadleśnictwie kwietnice stwierdzono w leśnictwach Okno, Moczkowo oraz Czarnolas (po jednym okazie). W Puszczy Barlineckiej nie występuje ani jelonek rogacz ani też kozioróg dębosz. Odpowiednikami kozioroga w naszej Puszczy są borodziej próchnik (6 cm długości!) oraz dyląż garbarz (3,5 cm długości).

Pragnę podziękować Kazimierzowi Szeflerowi z Nadleśnictwa Barlinek za cenne dla mnie informacje o obu opisywanych w artykule gatunkach.

Piotr Adamiok

Dodaj komentarz