Serwis informacyjny mieszkańców Barlinka i okolic
  • Wieś położona w niewielkiej odległości od Barlinka, o której po raz pierwszy napisano w 1289 roku. Owy wpis dotyczył nadania tych ziem na rzecz Wernera Albusa Witte. Miejscowość wówczas…

  • Położony kilka kilometrów na południowy zachód od Barlinka Richnow, został założony w średniowieczu a pierwsza wzmianka o nim, pochodzi z 1337 roku. Była to typowa wieś, założona na…

  • Miejscowość położona w obrębie śródleśnej kotliny z sąsiadującymi z nią licznymi jeziorami polodowcowymi. Z niemiecka Mückenburg a po polsku Moczydło. Właśnie tą wieś, chcemy dziś

  • Historia Dankowa i jego mieszkańców jest nierozerwalnie związana z przyrodą. Najpierw była puszcza, później pojawili się pierwsi osadnicy, którzy wykorzystali puszczańskie drewno do budowy…

  • Wymieniana w kronikach już od 1296 roku miejscowość, oddalona od Barlinka o około 10 km, z niemiecka nazwana została Chursdorf. W tym roku odnotowane zostało prawo patronatu nad tutejszą

  • Danków niewielka wieś położona w województwie lubuskim, w połowie drogi pomiędzy Strzelcami Krajeńskimi a Barlinkiem. To miejsce niezwykłe, pełne tajemnic i niezwykłych wydarzeń

  • Pełna roślin naczyniowych i mszaków.  Poddana przez tysiące lat czynnikom erozyjnym. Jej szerokość to 2-3 km a głębokość 80-90 m. Imponująca, poprzecinana jarami a różnice jej poziomów…

  • Żydowo, wieś położona ok. 3,5 km od Barlinka. Podobnie jak inne miejscowości, również i ta swoje początki ma w średniowieczu. Pierwsze wzmianki o niej, znajdziemy w księgach pod datą

  • W 1923 roku, w Barlinku otwarto halę sportową. Jej fundatorem był baron Dietrich von Klitzing, urodzony 18 lutego 1873 roku w Dzikowie. I właśnie tym razem, zapraszamy Państwa w historyczną

  • Opowieścią o powstaniu Moczkowa, rozpoczęliśmy krótki cykl, w których chcemy Wam przybliżyć historię kilku miejscowości leżących w okolicach Barlinka. Dziś, zapraszamy w wirtualną

  • O powstaniu Barlinka wiemy dużo. Jego pierwszym burmistrzem był Henryk Toyte. Rycerz, za rządów którego miasto rozrosło się, było silne i bogate. Akt nadania praw miejskich został podpisany…

 

BORNE FURNITURE Sp. z o.o.

 KWW Bernardy Lewandowskiej AKTYWNI

 BORNE FURNITURE Sp. z o.o.

 KWW Bernardy Lewandowskiej AKTYWNI


 piątek 29 marca 2024r.   imieniny: Eustachy, Ostap, Wiktoryn

Reklama

Gomex Krzysztof Goryński

Szkoła Kierowców EFEKT

Mariusz Kuziel - Lewica

BARLINEK W NASZYCH SERCACH - Koalicja Obywatelska

TAK dla samorządu - PIS

KOALICJA SAMORZĄDOWA OK SAMORZĄD

INICJATYWA DLA BARLINKA

A A A
0 1 1 1 1 1
barlinek

Teren między wzgórzem zwanym z uwagi na znajdujący się tam żydowski cmentarz „Żydowską Górką” a jeziorem w końcu XIX wieku stał się miejscem, w którym ulokowało się kilka firm, między innymi cegielnia oraz założona w 1843 roku garbarnia. Działanie tej największej w Barlinku garbarni zapoczątkował urodzony około 1795 roku Chrystian Friedrich Nagel.

W garbarni tej znajdował się młyn do mielenia kory dębowej /1/, z której pozyskiwano garbniki do procesu garbowania skór. Firmę po roku przekazał w prezencie weselnym swojemu synowi Augustowi Friedrichowi, który poślubił 25 kwietnia 1844 roku Auguste Emilie Falbe. 

Zakład istniał do 1848 roku, kiedy przejął go Jakob Messow. Był to żydowski kupiec urodzony w 1818 roku, ożeniony w 1845 roku z Riehel Cohn - córką żydowskiego handlowca Nathana Jacoba Cohna urodzonego w 1765 roku. Riehel urodzona 2 października 1813 roku używała jednak za życia imienia Rieka i pod tym imieniem znali ją wszyscy. Miała ona także cztery siostry: Mienchen, Rahel, Line i Sare. Mienchen wyszła za Abrahama Neusteina. Takie powiązanie rodzinne przyczyniło się do późniejszego połączenia firm.

Na terenie dawnej garbarni Jakob Messow zbudował fabrykę beczek wykonywanych z klepek z drewna dębowego. Sztuka bednarska nakazywała bowiem użycia do tej produkcji tylko starodrzewów, czyli drewna pozbawionego biela.

Jakob miał z Rieką dwójkę dzieci: syna Juliusza Nathana urodzonego w 1846 roku i córkę Lidię. Po jego śmierci firmę przejął syn Julius Nathan Messow wspólnie z kuzynem Moritzem, synem Abrahama Neusteina. Na-than i Moritz odeszli od produkcji beczek. Posiadając rozległy plac tartaczny, postanowili rozszerzyć swoją produkcyjną działalność. Nie interesowało ich tylko zwykłe przecieranie drewna na swoim traku. Postanowili je także przetwarzać w wyroby meblowe. W nowoczesnych, jak na owe czasy halach produkcyjnych rozpoczęli wytwarza-nie krzeseł, przekształcając swoje przedsiębiorstwo w znaną w regionie fabryką krzeseł.

 

barlinek
Na zdjęciu widoczny jest teren tartaku i fabryki krzeseł Nathana Messowa i Moritza Neusteina. Na pierwszym planie widoczna jest jeszcze niezalesiona „Żydowska Góra”.

 

Juliusz Nathan Messow miał ze swoją żoną Rebeką Huldą Riess (używała jednak imienia Lidia) urodzoną 10 kwietnia 1854 roku dwójkę dzieci: Paula i Hansa.

Marzeniem młodszego Paula była kariera oficera w armii pruskiej. Młodzieńcze plany nie mogły być jednak zrealizowane z powodu odrzucenia podania przez szkołę wojskową. Odtrącenie jego prośby o wstąpienie do wojska i doznany zawód, a być może wskazanie jako powodu jego żydowskiego pochodzenia, było powodem popełnienia samobójstwa.

REKLAMA

Drugi syn Hans, urodzony w Barlinku 24 września 1879 roku poślubił w Dreźnie 8 stycznia 1908 roku Metę Nehab i postanowił wyprowadzić się z Berlinchen. Wspólnie z Martinem Mamlok i Hermannem Kurtem Israelem Hirschfeldt założył składowisko drewna w dzielnicy Berlina Karlshorst, które później przekształciło się w fabrykę okleiny.

Tak dobrze zapowiadającą się firmę musiano jednak sprzedać. Właściciele zdążyli sprzedać swoją własność Alfredowi C. Prachtelowi jeszcze przed przejęciem majątku przez Narodowych Socjalistów. Sytuacja po „Nocy kryształowej” zmusiła dawnych właścicieli zakładów drzewnych w Kalshort szukać schronienia w Holandii. Rodzina Messow przeprowadziła się do holenderskiego miasteczka Baarn.

Rejestr ludności tego holenderskiego miasta w prowincji Utrecht odnotował przybycie rodziny Messow w dniu 25 października 1940 roku./2/ W 1942 roku małżeństwo Messow zostało aresztowane i osadzone w amsterdamskim więzieniu, skąd wysłano ich do obozu Westerbork /3/ - trafili tam 1 maja 1943 roku. Po kilkumiesięcznym pobycie w tym obozie załadowano ich 21 września do wagonów zmierzających do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Razem z nimi jechało w transporcie 713 osób. Tam zaraz po przybyciu 24 września 1943 roku zostali zgładzeni. Śmierć miała miejsce w dniu urodzin Hansa.

Hans i Meta mieli dwójkę dzieci. Irenę Sarę, która poślubiła Baarnaara Wijsmullera, którzy przeżyli wojnę żyjąc w Stanach Zjednoczonych, oraz Marion, która poślubiła Bolesky'ego. O ich losie jednak nic nie wiadomo. Wojny nie przeżył także biznesowy partner Hansa z Karlshorst, Herman Hirschweld, który podobnie jak Messowie zamieszkał w holenderskim Baarn. Koniec wojny zastał go w Bergen-Belsen, gdzie zmarł 24 maja 1945 roku już po wyzwoleniu obozu./4/

 

barlinek
Hans Messow                                                                   Meta Nehab

barlinek
Abraham Neustein i jego syn Moritz

 

Wspólnik Nathana Messowa, Moritz Neustein poślubił Perlę Jacobi urodzoną w 1860 roku. Miał z nią sied-mioro dzieci: Interesującym faktem jest, że dom Moritza i Perly odwiedzał dość często późniejszy szachowy mistrz świata Emanuel Lasker, urodzony i mieszkający w tym czasie w Barlinku. Inną ciekawostką jest także to, że ich córka o imieniu Lotte pracowała jako sekretarka i asystentka Alberta Einsteina. W 1933 roku wyjechała z słynnym fizykiem do Stanów Zjednoczonych i pracowała u niego w Nowym Yorku do końca jego życia (1955).

 

barlinek
Albert Einstein na poddaszu w swoim berlińskim mieszkaniu dyktuje swojej sekretarce Lotte Neustein swoją rozprawę naukową. Zdjęcie wykonane w maju 1929 roku.

 

Perla Neustein zmarła 14 czerwca 1933 roku i spoczęła na cmentarzu żydowskim znajdującym się na sąsiadującej z fabryką krzeseł, wspomnianej w tytule „Żydowskiej Górce”. Próżno jednak szukać dzisiaj jej mogiły, chociaż przetrwała wojnę, o czym świadczy zrobione na początku lat osiemdziesiątych zdjęcie.

 

barlinek
Perla i Moritz Neustein.                                                                                                              Moritz Neustein.

barlinek
Perla z przyjaciółkami przed domem.                                                                       Perla i Kurt Neustein.
(Zdjęcia wykonane przed rodzinnym domem.)

 

barlinek
Rozbita płyta nagrobna Perly Neustein.
(Gdzie podziała się dzisiaj ta płyta i inne nagrobki z żydowskiego cmentarza?) /5/

 

Andrzej Mrowiński

Przypisy:
1/ Kazimierz Hoffmann, Zbigniew Miler, „Z dziejów rzemiosła w Barlinku – O starym cechu garbarzy”, Echo Barlinka, maj 1993 nr 5/31 str. 12
2/ Informacje zostały pozyskane z interaktywnej strony internetowej: www.joodsmonument.nl, zarządzanej przez Żydowskie Muzeum Historyczne gdzie umieszczono informacje o mieszkających w czasie wojny w Holandii Żydach, oraz: https://groenegraf. blogspot.com
3/ Z obozu Westerbork 99 transportami przewieziono do Auschwitz, Sobiboru, Terezina i Bergen-Belsen ponad 45 tys. więź-niów. Najwięcej do Sobiboru – 24244 i Auschwitz – 12481.
4/ 14 kwietnia obóz wyzwolił 63Pułk Artylerii Przeciwpancernej ppłk. Richarda Taylora z brytyjskiej 11 Dywizji Pancerne. Wolni obozowicze wycieńczeni chorobami umierali nadal. Dwa tygodnie po wyzwoleniu zmarło z powodu niedożywienia, od-wodnienia, duru brzusznego, dyzenterii i tyfusu 9000, a do końca czerwca jeszcze dalszych 4000 wyzwolonych więźniów.
5/ Autorem zdjęcia był Stefan Andreas Neustein, który odwiedził wspólnie z żoną cmentarz w 1980 roku

Komentarze

+6

Guest

Cytuję Luna:
Mały Kaziu, jesteś najwyraźniej spod czerwonego, brandenburskiego orła, a ja spod białego, piastowskiego. Stąd zapewne to moje niezrozumienie dla Niemców "wytyczających ścieżki i ulice" w Barlinku. Choćby i sam Hitler je własnoręcznie wytyczał, nie robi to na mnie wrażenia i nie mam żadnego parcia do ich upamiętnienia.
Przykro mi jest natomiast, że nie widzisz różnicy między tym, co działo się na zachodzie, a tym co na Kresach Wschodnich. Niemcy w większości opuścili ziemie zachodnie na polecenie swojego własnego rządu - rządu III Rzeszy. Polacy zaś z Kresów Wschodnich zostali wymordowani albo siłą przesiedleni. Niemcy rozpętali wojnę i doprowadzili do tego, ze granice zostały na nowo wyznaczone. Polacy w tym udziału nie brali. Dlatego też polskim gospodarzom ziem wschodnich należy się sentyment i pamięć, a niemieckim nic się nie należy.
I na koniec, gdybyś przypadkiem wyparł ten fakt z pamięci, przypominam, że 90% Niemców, w tym mieszkańców dawnego Barlinka, popierało Hitlera, który wymordował miliony Polaków. Wg rocznika statystycznego z 1938 r. przed wojną było nas 35 milionów, a po wojnie, wg statystyk z 1946 r., było nas zaledwie 24 miliony. Pozostało nam tylko 70 tys. ludzi z wyższym wykształceniem, resztę inteligencji z premedytacją wymordowano. I dawni mieszkańcy Barlinka mają też w tym swój haniebny udział.



Weź ty się wyprowadź z Barlinka, jak ci tu źle i po sprawie. Pojedź sobie do "swoich" za Wisłę, albo jeszcze dalej!
-28

Luna

Mały Kaziu, jesteś najwyraźniej spod czerwonego, brandenburskiego orła, a ja spod białego, piastowskiego. Stąd zapewne to moje niezrozumienie dla Niemców "wytyczających ścieżki i ulice" w Barlinku. Choćby i sam Hitler je własnoręcznie wytyczał, nie robi to na mnie wrażenia i nie mam żadnego parcia do ich upamiętnienia.
Przykro mi jest natomiast, że nie widzisz różnicy między tym, co działo się na zachodzie, a tym co na Kresach Wschodnich. Niemcy w większości opuścili ziemie zachodnie na polecenie swojego własnego rządu - rządu III Rzeszy. Polacy zaś z Kresów Wschodnich zostali wymordowani albo siłą przesiedleni. Niemcy rozpętali wojnę i doprowadzili do tego, ze granice zostały na nowo wyznaczone. Polacy w tym udziału nie brali. Dlatego też polskim gospodarzom ziem wschodnich należy się sentyment i pamięć, a niemieckim nic się nie należy.
I na koniec, gdybyś przypadkiem wyparł ten fakt z pamięci, przypominam, że 90% Niemców, w tym mieszkańców dawnego Barlinka, popierało Hitlera, który wymordował miliony Polaków. Wg rocznika statystycznego z 1938 r. przed wojną było nas 35 milionów, a po wojnie, wg statystyk z 1946 r., było nas zaledwie 24 miliony. Pozostało nam tylko 70 tys. ludzi z wyższym wykształceniem, resztę inteligencji z premedytacją wymordowano. I dawni mieszkańcy Barlinka mają też w tym swój haniebny udział.
+22

Mały Kazio

Smutno mi Panie Boże, bo Luna nie rozumie przekazu artykułu.
Co jest ziemią odzyskaną a co zagarniętą, można dyskutować w nieskończoność. Nasi byli daleko na wschodzie, po to aby bronić się później daleko na zachodzie. Patrz kobieto (?) kto budował przeszłość miasta w którym żyjesz. Patrz, kto wytyczał ścieżki i ulice, po których stąpasz. Czy byli Polakami, Niemcami czy może Rosjanami, dzisiaj nie ma znaczenia - żyli tutaj i tutaj umierali, pozostawiając po sobie to "coś", czego nie chcesz przyjąć do wiadomości.
Takie same losy można odkopać na wschodzie, gdzie nasi dziadowie budowali, gospodarzyli. I marzy mi się, że dzisiejsi gospodarze tych "opuszczonych" ziem, pamiętają że żyli tam i Polacy, Rosjanie jak i wstrętni Niemcy, pozostawiając po sobie to "coś".
Smutno mi o Panie, że tylko łopatologia odnosi skutek
-38

Luna

Mały Kaziu, mam bardzo jednoznaczne poglądy i w moich komentarzach nie ma żadnej sprzeczności. „Zafascynowanie miękką siłą kultury niemieckiej” w moim pojęciu oznacza szkodliwe zafascynowanie lokalnych historyków, i nie tylko, niemiecką przeszłością ziem odzyskanych. W sytuacji, gdy niektóre niemieckie organizacje ziomkowskie wciąż wysuwają roszczenia terytorialne wobec Polski i domagają się Niemiec „w ich historycznych granicach”, bezustanne wyciąganie na światło dzienne niemieckiej przeszłości tych ziem, a całkowite pomijanie ich przeszłości słowiańskiej, to krecia robota. Kto wie, że Barlinek należał w średniowieczu do państwa Piastów? Kto wie, że ziemie te były własnością książąt wielkopolskich? Kto wie, że te piastowskie ziemie zagrabili Brandenburczycy? Kto wie, że ci wszyscy opisywani Niemcy żyli tak naprawdę na słowiańskich ziemiach? Dlaczego na ten temat nie ma obszernych artykułów w lokalnej prasie? Czy nie czas już pozbyć się kompleksów bycia Polakiem i pogardy dla własnej historii? W Barlinku, to my Polacy powinniśmy czuć się historycznie komfortowo, a Niemcy powinni wstydzić się, bo budowali i żyli na zagrabionym terenie. Jak zwykle zresztą. I od razu zaznaczam, że nie trafia do mnie argument, że współcześni nie odpowiadają za grzechy przodków. Odpowiadają, jeżeli nie odcinają się od ich przeszłości i jeżeli czerpali bez skrupułów korzyści z takiej przeszłości. I to tyle na ten temat.
+32

Mały Kazio

Luna -poczytaj swoje posty. Wraz z kolejnym Twoje poglądy zmieniają się niczym chorągiewka. Zdecyduj się, za czym optujesz i co Ci się nie podoba. Bądź jednoznaczna, nie daj plamy ....
+2

Karlik

Cytuję Guest:
Cytuję Luna:
Cytuję Marceli:
historia bardzo współczesna, która dowodzi, jak krucha i ulotna jest pamięć o przodkach tych ziem. Przez pokolenia budowana przyszłość, znika, marnieje ... staje się pyłem.


Co nas obchodzi niemiecka historia tych ziem? Po co odtwarzamy ją z takim pietyzmem i kultywujemy? Niech Niemcy o niej pamiętają, jeżeli chcą. Po co wykonujemy za nich tę robotę? Nas powinna interesować polska historia ziem odzyskanych.

Właśnie, że dużo nas obchodzi!
Po pierwsze nie "ziem odzyskanych" - bo niby kto je komu zabrał, żeby je odzyskiwać?
A po drugie dla mnie np. ważna jest ciągłość historyczna tych ziem. Nie interesuje mnie, czy tu żyli Polacy, Niemcy czy jakiś inny naród. Liczy się to, że żyli TU, tu mieszkali, kąpali się w tym samym jeziorze, chodzili tymi samymi drogami co my, cieszyli się tym samym widokiem, który my teraz mamy. W końcu leżą w TEJ ziemi pogrzebani, w której my też będziemy leżeć.
To się nazywa właśnie lokalny patriotyzm.
I wolę się tej zasady trzymać, niż gardzić historią MOJEJ małej Ojczyzny!

Piszesz ale tego zoudyn Polouk nie zrozumie - je zejs Poloukym cy Mimcym?
-36

Luna

"Właśnie, że dużo nas obchodzi!
Po pierwsze nie "ziem odzyskanych" - bo niby kto je komu zabrał, żeby je odzyskiwać?
A po drugie dla mnie np. ważna jest ciągłość historyczna tych ziem. Nie interesuje mnie, czy tu żyli Polacy, Niemcy czy jakiś inny naród. Liczy się to, że żyli TU, tu mieszkali, kąpali się w tym samym jeziorze, chodzili tymi samymi drogami co my, cieszyli się tym samym widokiem, który my teraz mamy. W końcu leżą w TEJ ziemi pogrzebani, w której my też będziemy leżeć.
To się nazywa właśnie lokalny patriotyzm.
I wolę się tej zasady trzymać, niż gardzić historią MOJEJ małej Ojczyzny!"

Powyższe niebezpieczne zjawisko nazywa się „zafascynowaniem miękką siłą kultury niemieckiej”.
+30

Guest

Cytuję Luna:
Cytuję Marceli:
historia bardzo współczesna, która dowodzi, jak krucha i ulotna jest pamięć o przodkach tych ziem. Przez pokolenia budowana przyszłość, znika, marnieje ... staje się pyłem.


Co nas obchodzi niemiecka historia tych ziem? Po co odtwarzamy ją z takim pietyzmem i kultywujemy? Niech Niemcy o niej pamiętają, jeżeli chcą. Po co wykonujemy za nich tę robotę? Nas powinna interesować polska historia ziem odzyskanych.

Właśnie, że dużo nas obchodzi!
Po pierwsze nie "ziem odzyskanych" - bo niby kto je komu zabrał, żeby je odzyskiwać?
A po drugie dla mnie np. ważna jest ciągłość historyczna tych ziem. Nie interesuje mnie, czy tu żyli Polacy, Niemcy czy jakiś inny naród. Liczy się to, że żyli TU, tu mieszkali, kąpali się w tym samym jeziorze, chodzili tymi samymi drogami co my, cieszyli się tym samym widokiem, który my teraz mamy. W końcu leżą w TEJ ziemi pogrzebani, w której my też będziemy leżeć.
To się nazywa właśnie lokalny patriotyzm.
I wolę się tej zasady trzymać, niż gardzić historią MOJEJ małej Ojczyzny!

Dodaj komentarz


Wpisy wulgarne, zawierające błędy ortograficzne, hejt, kłótnie, obsceniczne czy obrażające innych komentatorów i naruszające podstawowe zasady netykiety (np. pisane DUŻYMI LITERAMI), nie będą publikowane. Zapraszamy do kulturalnej dyskusji. Nie odpowiadamy na anonimowe komentarze. Zauważyłeś, że któraś opinia łamie prawo lub dobry obyczaj? Napisz do nas redakcja@barlinek24.pl lub użyj przycisku "Zgłoś administratorowi". Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników. Redakcja nie odpowiada za treść komentarzy. Prosimy nie podpisywać anonimowych komentarzy z imienia i nazwiska. Regulamin komentarzy.

Twój komentarz nie został opublikowany? Skorzystaj z fb i komentuj pod postem na naszym profilu B24.

Kod antyspamowy
Odśwież